1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Kafkas ve kısmen Anadolu'ya sürgün edilen, savaş ve silahlanmaya karşı çıkan Malakanların geçmişine, il merkezine bağlı Çakmak köyünde restore edilen Malakan Kültür Evi ışık tutacak. 

Malakanların, 1878 yılından itibaren bölgeye getirdikleri kültür ve sanat etkinlikleri, topluluğun daha önce yaşadığı Çakmak köyünde oluşturulan "kültür evi" ve çevresinde oluşturulan alanda yeniden canlandırıp gelecek kuşaklara aktarılacak.

Kars Kültür ve Sanat Derneği Başkanı Vedat Akçayöz,  yaptığı açıklamada, Malakanların savaş karşıtı toplum olduğunu, savaşmadıkları için de sürgüne gönderildiklerini söyledi. 

Sürgünde Malakanların dünyanın farklı yerlerine yayıldığını ifade eden Akçayöz, "93 Harbi'nden sonra Kars'a gelen bu topluluk, bölgenin insanlarıyla uyum içinde yaşadı. Rusların, Ermenilerin, Osmanlıların gelişi, hiçbir şekilde Malakanların savaş karşıtlığı yapılarını bozduramadı. Malakanlar, Çarlık Rusya döneminde savaşa karşı çıktıkları ve topluma kötü örnek oldukları öne sürülerek sürgün edildi. Bu bölgede 1920, 1956 ve 1962 yılı süreçlerinde Kars bölgesinden Rusya ve dünyanın çeşitli yerlerine yayıldılar." dedi. 

Akçayöz, Serhat Kalkınma Ajansının (SERKA) desteğiyle Malakanlar üzerinde bir çalışma yaptığını anlatarak, "Bu bölgedeki Malakanları, Rusya, Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Amerika ve Kanada'daki Malakan topluluklarını inceleyerek bir kitap oluşturduk. Ayrıca bir belgesel filmle de bu çalışmayı taçlandırdık. Bu bölgenin Malakanlarının, turizm açısından ne kadar önemli olduğunu vurgulamak açısından böyle bir çalışmayı SERKA ile tamamladık." diye konuştu. 

Uzun süreden beri Malakanlar üzerinde çalıştığını ifade eden Akçayöz, "Türkçe ve İngilizce olarak 'Annem Sara' ve 'Malakanlar' adlı iki kitap hazırladım. Malakanların alt yapısını 35 yıl önceden başlayarak bu ortama getirebildik. Kültür ve Turizm Bakanlığımızın desteğiyle bir Malakan evini, çatısını onararak 'Malakan Kültür Evi Müzeciği'ne dönüştürüp yok olmasını önledik. Ardından aslına uygun olarak düzenlemeler yaptık." açıklamasında bulundu. 

- "Gelecek kuşaklar da buradan faydalanacak"

Vedat Akçayöz, bölgede birçok çalışmanın, düzenlemenin yapılacağını anımsatarak, "Bu bölgenin, pansiyonla çevre tanziminin olması gerekiyor. Malakan kültür evlerinin bölümlerinde peynir, bal üretimi yapılabilir. Turistler otantik şekilde peştemallarını bağlayarak inekleri sağabilecek, ayrıca kendi peynirlerini üretecek ve kovanlardan ballarını çıkartabilecek. Yaşayan bir kültürle, bir müzecik anlayışıyla 11 dönümlük araziyi turizm cenneti haline getirmeyi amaçlıyoruz. Önümüzde uzun bir zaman var. Bizler burayı, yaşayan, bacasız bir kültür ve sanayi olarak algılıyoruz. Gelecek kuşaklar da buradan faydalanacak." ifadelerini kullandı. 

Çakmak köyü ve Kars turizminde kültürlerin unutulmaması ve gelecek kuşaklara aktarılması için çabaladıklarını ifade eden Akçayöz, şunları kaydetti:

"Buraya pansiyon otelcilik anlamında gelecek yerli ve yabancı turistlerin konaklamasıyla ilgili çalışmalarımız da söz konusu. Turist kafilesi gelecek, onları burada sütle ve Malakan çayıyla karşılayacağız, onlar hakkında bilgiler aktaracağız, yapmış olduğumuz belgesel filmlerle onlara kültürlerini anlatacağız. Amacımız, turistleri burada bir gün daha fazla ağırlayabilmek. Bu nedenle Kars turizmine, kültürüne katkı yapmak amacındayız."