Tacettin DURMUŞ 

Kars ve çevresinde bin yıllardır devam eden unutulmaya yüz tutmuş ‘Kuyularda tohum saklama’ yöntemi Kars’ın bazı köylerinde olduğu gibi Susuz ilçesine bağlı Yolboyu köyünde de az da olsa devam ediyor.

Daha 30 yıl öncesine kadar tarımda makineleşme olmazdan önce Kars köylüsü zorlu fakat bereketli geçen yazın ardından el yordamıyla tarlasını ekip biçtikten sonra hasadını yapmaya koyulurdu. Hasat zamanı evvela bir sonraki yılın tohumları, özenle çuvallara doldurulur ardından da neredeyse her evde bir tane olan ve toprak altına kazılan karanlık kuyulara konulurdu. Kalan tohumları da hayatlarını idame ettirmek için kullanan köylüler, tohumlarını koydukları kuyuların bacalarını da sal taş ile kapatır ışık ve hava girmesini engeldi. Son bahar ve kış boyu karanlık toprak kuyularda saklanan arpa, buğda, gorunga, yulaf, yonca ve fiğ tohumları ilk günü tazeliğini korur bir şekilde bir sonraki yılın ekin zamanı torakla buluşmayı beklerdi. Ayrıca özellik kış aylarında sofraları süslemesi ve tohumluk olarak saklanan patatesler de kuyulardan saklanır yaz başında boztanlarda toprakla buluşturulurdu.

SON YILLARDA UYGULANAN EKONOMİK POLİTİKALAR KÖYLÜYÜ ÜRETİMDEN DÜŞÜRDÜ

Son yıllarda uygulanan ekonomik politikalar ve kuraklıklar köylüyü üretimden düşürmeden önce ve iklim şartlarının değişmediği yıllar öncesine kadar Kars ve çevresinde hayatını tarım ve hayvancılıkla idame ettiren yöre halkı, son bahar ve kış boyu kuyularda sakladığı tohumları toprakla buluşturmaya hazırlanıyor. 

Kars’ın Susuz ilçesine bağlı Yolboyu köyünde de olduğunu gibi birçok köyde geçimini çiftçilik ve hayvancılıkla idame ettiren yöre halkı, daha şimdiden tohum derdine düştü. Bugün itibariyle tohumların toprakla buluşturulmasına sayılı günler kala zahirecilerde tohumlar şu fiyatlara alıcı buluyor. Arpa tohumu 6 - 6,5 lira, TİGEM destekli arpa tohumu 12 lira, açık buğda tohumu 8 liradan satılıyor. Sertifikalı ve destekli buğday tohumu ise 13 liradan, ofis yulafı tohumu 5.35 liradan, fiğ tohumu 15 lira, gorunga 13 - 15 liradan, yonca tohumu 70 ile 100 liradan, KWK paket halinde satılan mısır tohumu 1,75, lirdana patates tohumu ise 15 ile 17 liradan satışa sunuluyor.

KARS KÖYLÜSÜ TOHUM, GÜBRE VE MAZOT DERDİNDE!

Tarla ve bostanlarına tohumları saçmaya hazırlanan Kars köylüsü başta tohum olmak üzere mazot, gübre, ilaç gibi girdi maliyetlerinin artacağından dert yanıyor. Kışın kar kuraklığı altında geçtiğini unutmayan Kars köylüsü son yıllarda yaşanan kuraklığın ve felaketlerin bu yıl da baş göstermesi korkusunu yaşarken, tarlasına nasıl gideceğini ve hasat zamanı ektiğini biçip biçemeyeceğinin de kara kara düşünüyor.