Tacettin DURMUŞ

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 2023 yılının nisan ayı itibariyle illere göre ortalama hane büyüklüğünü açıkladı.
Açıklanan verilere göre son 10 yılda 2008 ile 2022 yılları arasında Kars’ta da her bir evde yaşayan aile bireyi sayısının her geçen yıl azaldığı gözlendi. 
Ortalama hanehalkı büyüklüğü 3,61 olan Kars’ta, 2008 ve 2009 yıllarında bir evde yaşayan aile bireylerinin sayısı; 5.30’iken, 2010’da 5,15, 2011’de 5,04, 2012’de 4,86, 2013’de 4,57 oldu. Bir evde yaşayan kişi sayısı 2014’te 4,40, 2015 yılında 4.24, 2016’da 4,13, 2017’de 4,04, 2018’de 3,99, 2019’da 3,89, 2020’de 3,81 2021’de 3,72 ve geride bıraktığımız 2022 yılında ise 3.61’e düşmüş olduğu görülüyor.
TEK EBEVEYN VE ÇOCUKLARDAN OLUŞAN HANEHALKLARININ ORANININ EN YÜKSEK OLDUĞU İL BİNGÖL OLDU
Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2022 yılında %12,6 ile Bingöl oldu. Bu ili, %12,4 ile Adana ve Elazığ illeri izledi. Bu oranın en düşük olduğu iller ise %7,6 ile Ardahan, %7,9 ile Tokat ve %8 ile Yozgat oldu. Toplam hanehalkları içinde anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu iller, %9,9 ile Bingöl, %9,7 ile Adana, %9,6 ile Elazığ olurken, bu oranın en düşük olduğu iller ise %5,2 ile Ardahan, %5,9 ile Yozgat ve Kars oldu.
TÜRKİYE GENELİNDE İSE ORTALAMA HANEHALKI BÜYÜKLÜĞÜ 3,17 OLDU
Öte yandan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, Türkiye'de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğünün, azalma eğilimi göstererek 2022 yılında 3,17 kişiye düştüğü görüldü.
ORTALAMA HANEHALKI BÜYÜKLÜĞÜNÜN EN YÜKSEK OLDUĞU İL ŞIRNAK OLDU
Türkiye'de 2022 yılında ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il, 4,91 kişi ile Şırnak oldu. Şırnak ilini 4,81 kişi ile Şanlıurfa ve 4,67 kişi ile Batman izledi. Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu iller ise 2,54 kişi ile Tunceli ve Çanakkale oldu. Bu illeri, 2,57 kişi ile Giresun ve 2,61 kişi ile Balıkesir izledi.
TEK KİŞİLİK HANEHALKLARININ ORANI ARTTI
ADNKS sonuçlarına göre, 2014 yılında %13,9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hanehalklarının oranının 2022 yılında %19,4'e yükseldiği görüldü. Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranında azalma görüldü. Tek çekirdek aile olarak ifade edilen, yalnızca eşlerden veya eşler ve çocuklarından veya tek ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan hanehalklarının oranı, 2014 yılında %67,4 iken 2022 yılında %64,5'e geriledi. Diğer yandan, geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının oranı 2014 yılında %16,7 iken 2022 yılında %12,8'e düştü.
ÇEKİRDEK AİLE BULUNMAYAN BİRDEN FAZLA KİŞİDEN OLUŞAN HANEHALKLARININ ORANI ARTTI
Aralarında eş, anne-çocuk veya baba-çocuk ilişkisi olmayan fertleri içeren; diğer bir ifadeyle çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranında artış olduğu gözlendi. Söz konusu hanehalklarının oranı 2014 yılında %2,1 iken 2022 yılında %3,3'e yükseldi.
TEK KİŞİLİK HANEHALKLARININ ORANININ EN YÜKSEK OLDUĞU İL GÜMÜŞHANE OLDU
İllere göre hanehalkı tipleri incelendiğinde, 2022 yılında tek kişilik hanehalklarının oranının en yüksek olduğu ilin %30,4 ile Gümüşhane olduğu görüldü. Gümüşhane ilini %29,9 ile Tunceli ve %29 ile Giresun izledi. Diğer yandan tek kişilik hanehalklarının oranının en düşük olduğu il ise %11,1 ile Batman oldu. Bu ili %11,3 ile Diyarbakır ve %11,6 ile Şanlıurfa izledi.
TEK ÇEKİRDEK AİLEDEN OLUŞAN HANEHALKLARININ ORANININ EN YÜKSEK OLDUĞU İL ADIYAMAN OLDU
 Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2022 yılında %73 ile Adıyaman oldu. Adıyaman ilini %72,8 ile Gaziantep ve %72,5 ile Diyarbakır takip etti. Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en düşük olduğu il ise %52,9 ile Tunceli oldu. Tunceli ilini %55,2 ile Yalova ve %55,4 ile Gümüşhane izledi.
HANEHALKLARININ %10,3'ÜNÜ TEK EBEVEYN VE ÇOCUKLARI OLUŞTURDU
 Türkiye'de 2022 yılında toplam hanehalklarının %10,3'ünü tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkları oluşturdu. Toplam hanehalklarının %2,3'ünü baba ve çocuklardan oluşan, %8'ini ise anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oluşturduğu görüldü.
GENİŞ AİLEDEN OLUŞAN HANEHALKLARININ ORANININ EN YÜKSEK OLDUĞU İL HAKKARİ OLDU
 Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2022 yılında %20,5 ile Hakkari oldu. Hakkari ilini %18,7 ile Batman, %17,3 ile Bartın ve Şırnak izledi. Bu oranının en düşük olduğu il ise %8,6 ile Eskişehir oldu. Eskişehir ilini %9,2 ile Çanakkale ve %9,3 ile Niğde izledi. Toplam resmi evlilikler içinde son evliliğinde akraba evliliği yapanların oranı %8,3 oldu. ADNKS sonuçlarına göre, 2022 yılında toplam resmi evlilikler içinde, son evliliğinde birinci dereceden kuzenleri ile akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı %8,3 oldu. Akraba evlilikleri akrabalık türüne göre incelendiğinde, akraba evliliği yapmış bireylerin %46,5'inin hala/dayı çocukları ile %27,2'sinin amca çocukları ile ve %26,3'ünün ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü.
 AKRABASIYLA EVLİ OLAN BİREYLERİN EN FAZLA OLDUĞU İL MARDİN OLDU
 Toplam resmi evlenmeler içindeki akraba evlilikleri illere göre incelendiğinde, 2022 yılında toplam evli bireyler içinde son evliliğinde akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranının en fazla olduğu il %20,3 ile Mardin oldu. Bu ili %18,6 ile Şanlıurfa, %16,9 ile Siirt ve Diyarbakır izledi. Akraba evliliği yapmış bireylerin oranının en az olduğu il ise %1,1 ile Edirne oldu. Bu ili %1,5 ile Kırklareli ve %2 ile Çanakkale izledi.